X

اخبار

اخبار و رویدادهای بیمارستان عرفان
دوشنبه, 08 شهریور,1400

فیبرم (Uterine fibroids) یا همان میوم رحم تومورهای خوش‌خیمی هستند که از رحم نشات می‌گیرند. هرچند این توده‌ها از همان بافت نرم و عضلانی دیواره رحم تشکیل‌شده‌اند اما تراکم بافتی آن‌ها بیشتر از حالت عادی جداره رحم است. فیبروم‌های رحمی معمولاً حالتی کروی شکل دارند.بسیاری از زنان در زمانی از زندگی خود به فیبروم رحمی دچار می‌شوند. فیبروم‌های رحمی شایع‌ترین توده‌ی خوش‌خیم تشکیل‌شده در بدن زنان بالغ است. حتی ممکن است شما نیز فیبروم رحمی داشته‌اید اما هرگز متوجه آن نشده‌اید. این موضوع بدین خاطر است که فیبروم رحمی اغلب موجب بروز هیچ درد یا علائم دیگری نمی‌شود.

فیبروم متشکل از بافت فیبروبلاستی است بدین معنا که در آن هیچ عضله‌ای وجود ندارد و این سلول‌های فیبروبلاست‌ها هستند که شروع به رشد و نمو در عضله رحم کرده و یک بافت سفت را ایجاد می‌نمایند که بدان فیبروم یا میوم‌های رحمی گفته می‌شود.

این بیماری می‌تواند باعث نازایی شود. خطر دچار شدن به این بیماری در زنانی که نسبت به قدشان، افزایش وزن دارند، بالا و در زنانی که بچه دار شده‌اند، پایین است. علاوه بر چاقی، مصرف زیاد گوشت قرمز از عوامل مستعدکننده ابتلا به فیبروم در زنان است. بعد از یائسگی معمولا فیبروم‌ها کوچکتر می‌شوند.

 

  • علل ایجاد فیبروم رحمی
  1. حاملگی
  2. کم تحرکی
  3. اضافه وزن
  4. سقط جنین
  5. استرس زیاد
  6. قاعدگی زودرس
  7. سابقه خانوادگی
  8. عادت ماهانه زیاد
  9. فشار خون و دیابت
  10. افراد دارای سابقه خانوادگی و ژنتیک
  11. مصرف بیش از حد قرص‌های جلوگیری از بارداری
  12. رشد بی‌رویه سلول‌های عضلانی رحم به علت تاثیر استروژن
  • علائم فیبروم رحمی
  1.   یبوست
  2.   تکرر ادراری
  3. مشکلات زایمان
  4. بزرگ شدن شکم
  5. مشکلات باروری
  6. سقط جنین مکرر
  7. مشکلات حاملگی
  8.   فشار یا درد لگنی
  9. درد در رابطه جنسی
  10.  پشت درد یا پا درد
  11.  ترشح واژینال مزمن
  12.  مشکل در تخلیه مثانه
  13.  پریودی سنگین و دردناک
  14. خونریزی شدید و یا دردناک رحمی
  15.  کم خونی، نتیجه پریودی سنگین
  16.   اگر فیبروم بزرگ باشد، باعث افزایش وزن و تورم در پشت کمر می‌شود
  17. به طور نادر، ممکن است که فیبروم در صورتی که جریان خون آن دچار اختلال شود، سبب ایجاد درد حاد ویا در صورتی که فیبروم پایه داشته باشد و پایه آن دچار پیچ خوردگی شود، سبب درد و تب شود. محل فیبروم تاثیر زیادی روی علائم و نشانه‌های بیماری دارد.

 

انواع فیبروم های رحمی

دسته بندی های متفاوتی برای فیبروم ها وجود دارد اما با این حال فیبروم ها سه نوع اصلی دارند:
فیبروم ساب سروزال، فیبروم اینترامورال و فیبروم ساب موکوزال

 

فیبروم ساب سروزال

 این فیبروم ها عمدتا بیرون از رحم در درون حفره شکم یا حفره لگن رشد می کنند. همانند همه فیبروم ها، فیبروم های ساب سروزال نیز از لحاظ اندازه متفاوت هستند. به این دلیل که این نوع فیبروم در حفره شکمی رشد می کند، ممکن است پیش از ایجاد هرگونه علامتی بسیار بزرگ شود. هنگامی که درباره فیبروم ها غول آسا می شنوید که ممکن است به اندازه یک هندوانه (یا بزرگتر) باشند، این نوع فیبروم ها معمولا از نوع ساب سروزال هستند. فیبروم های ساب سروزال، اگر موجب علامتی شوند، عمدتا شامل نفخ یا فشار آمدن به مثانه است که می تواند منجر به تکرر ادرار شود یا به روده فشار می آورند که منجر به یبوست می شود. با این وجود در اکثر موارد، فیبروم های ساب سروزال موجب پیدایش هیچ علامتی نمی شوند. 

 

فیبروم اینترامورال

کلمه مورال به معنی دیوار است. فیبروم اینترامورال، فیبرومی است که در دیواره رحم رشد می کند و در دیواره رحم هم باقی می ماند. از لحاظ تکنیکی، تمام فیبروم ها به صورت فیبروم اینترامورال شروع به رشد می کنند اما بعدا به صورت دیگری تکامل می یابند.

بیشتر فیبروم های اینترامورال موجب علامتی نمی شوند تا هنگامی که به اندازه بحرانی برسند. فیبروم هایی که درون دیواره رحم رشد می کنند، فضای محدودی دارند و به سرعت رشد آنها منجر به راندن آنها در دو جهت می شود که یا حفره رحم است که در این صورت تبدیل به فیبروم ساب موکوزال می شوند و یا در جهت حفره شکمی رشد می کنند که منجر به فیبروم ساب سروزال می شود.

زنانی که دچار فیبروم اینترامورال هستند، ممکن است دچار خونریزی قاعدگی شدید شوند که البته در همه افراد مبتلا، چنین نیست. با رشد فیبروم به سمت حفره رحم، علائم خونریزی شدید قاعدگی بیشتر می شود. فیبروم های اینترامورال همچنین می توانند احتمال ناباروری و سقط جنین را افزایش دهند. 

 

فیبروم ساب موکوزال

فیبروم های ساب موکوزال اغلب در نزدیکی حفره رحم هستند. فیبروم های ساب موکوزال حتی آنهایی که قطرشان بیشتر از 2 یا 3 سانتی متر نیست می توانند موجب خونریزی قاعدگی طولانی و شدید شوند. دلیل آن بسیار ساده است زیرا رگ های خونی سطحی درون فیبروم ها اغلب در انتهای قاعدگی پاره می شوند و منجر به خونریزی زیادی می شود که حتی ممکن است نیازمند بستری شدن و تزریق خون شود.

جدا از خونریزی های شدید قاعدگی، فیبروم های ساب موکوزال معمولا منجر به ناباروری و سقط جنین نیز می شوند. حتی هنگامی که بارداری به طور کامل بدون مشکل طی شود، فیبروم های ساب موکوزال می توانند موجب زایمان زودرس شوند.

 

درمان فیبروم‌های رحمی

درمان فیبروم رحم به عوامل مختلفی بستگی دارد، با توجه به نوع فیبروم‌ها و علائم فرد درمان متفاوت خواهد بود.

به طور کلی فیبروم‌ها هیچ درمان دارویی ندارند اما گاهی ممکن است متخصص زنان به خانم‌هایی که در سنین بالاتر هستند، آمپول‌های یک ماهه یا سه ماهه از سوی تجویز کند تا از رشد فیبروم جلوگیری کرده و فیبروم را کوچکتر کند.

در اکثریت مواقع میوم‌های رحمی بدون علامت و کوچک هستند که در چنین شرایطی نیازی به درمان نیست و تنها کافیست بیمار تحت نظر بوده و سونوگرافی سریالی هر شش ماه تا یکسال انجام دهد.

اما در صورتی که فیبروم های رحمی با علامت‌هایی همچون درد، خونریزی، اندازه‌های بزرگ و مشکلات باروری همراه باشند درمان ضروری است که با توجه به این شرایط درمان به صورت جراحی خواهد بود.

رشد اغلب فیبروم‌های رحمی خود به خود متوقف می‌شود با این حال شما باید تحت نظر متخصص زنان باشید تا روند رشد و درمان مناسب را تحت نظر داشته باشد. درمان‌ها متفاوت هستند و از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما در کل درمان شامل :

  1. قرص‌های جلوگیری خوراکی و یا قر‌ص‌های پروژسترونی می‌توانند به کنترل خونریزی رحمی ناشی از فیبروم کمک کنند. ولی نمی‌توانند اندازه فیبروم را کاهش دهند.
  2. هیسترکتومی (عمل برداشت رحم): این عمل تنها راه حل دائمی برای فیبروم‌های رحمی است. اما باید در نظر داشت که این با این عمل توانائی بچه دار شدن فرد از بین می‌رود، لذا برای افرادیکه دیگر مایل به باروری نیستند، گزینه خوبی محسوب می‌شود.
  3. میومکتومی (عمل برداشت فقط فیبروم): این عمل عارضه‌اش از عمل برداشت رحم، کمتر است ولی احتمال عود (برگشت مجدد) فیبروم با آ ن وجود دارد. میومکتومی می‌تواند به روش‌های باز کردن شکم و لاپاراسکوپی انجام شود. عمل لاپاراسکوپی برای برداشت فیبروم‌های کوچک استفاده می‌شود. اخیرا از ربات جراحی برای برداشت فیبروم‌های بزرگ‌تر و بیشتر حین لاپاراسکوپی استفاده می‌شود.
  4. میومکتومی هیستروسکوپیک: این روش یک گزینه مطرح برای برداشت فقط فیبروم‌های داخل رحم (زیر مخاطی) است. یک لوله باریک و بلند بنام هیستروسکوپ که در نوک آن یک دور بین تعبیه شده، تحت بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی عمومی وارد رحم می‌شود و با دید کامل، پزشک فیبروم را مشاهده کرده و بر می‌دارد. این روش فقط در وقتی که پزشک بسیار حاذق بوده و تکنیک این عمل را می‌داند، کاربرد دارد.
  5. جراحی به روش سونوگرافی موضعی: Focused Ultrasound Surgery یک روش جراحی جدید و غیر تهاجمی برای درمان فیبروم‌های رحمی با استفاده از‌ام آر آی است. این روش بسیار موثر و بی‌خطر می‌باشد. مزایای این روش بهبودی سریع و عوارض کمتر در مقایسه با اعمال جراحی است ولی باید در نظر داشت که این روش فقط در کوتاه مدت موثر است.
  6. روش لخته سازی در شریان رحمی: در روش Uterine Artery Embolization یک دکتر رادیولوژیست مجرب، با کمک تزریق موادی بسیار ریز پلی وینیل کلراید در عروق خون رسان رحم لخته ایجاد می‌کند. در نتیجه خون رسانی فیبروم دچار اختلال می‌شود و فیبروم جمع می‌شود. این روش جدید برای درمان فیبروم رحم بسیار موثر است. فواید این عمل شامل عدم وجود برش در دیواره شکم و کاهش مدت بهبودی پس از عمل است. عوارض آن شامل درد‌های پس از عمل (۷-۲ روز پس از عمل) و احتمال صدمه به ارگان‌های مجاور رحم و یا تخمدان‌ها می‌باشد. این روش برای افرادی‌که مایل به بچه دار شدن پس از عمل هستند، توصیه نمی‌شود.

 

 

علت به وجود آمدن فیبروم رحمی چیست؟

  • ژنتیک: اگر در خانواده تان این بیماری به صورت ژنتیکی وجود داشته باشد، باید سایر علت های ایجاد آن را کنترل کنید.
  • عدم توازن هورمونی: علت شایع به وجود آمدن فیبروم برهم خوردن توازن هورمون ها به ویژه هورمون استروژن است. استروژن هورمون رشد است و موجب رشد سینه ها، اضافی وزن، رشد فیبروم رحمی، چگالی استخوان، قلب، مغز، پوست، مو، میل جنسی و حالات روحی می شود.
 
همه ی انواع فیبروم رحمی
  • کمبود پروژسترون: کمبود این هورمون باعث تشدید علائم و رشد فیبروم ها می شود.
  • عدم مصرف کافی میوه و سبزیجات: مصرف روزی ۲ واحد میوه به ویژه مرکبات احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد.
  • چاقی: سلول های چربی در بدن ما تولید هورمون می کنند و تولید استروژن به وسیله چربی منجر به رشد فیبروم می شود. 
  • استرس: استرس هورمون کورتیزول را افزایش داده و باعث می شود که از کبد و عضلات بزرگ بدن قند به گردش درآید و در نهایت این افزایش قند منجر به افزایش انسولین شده که باعث تشدید رشد فیبروم می شود.

 

 

غذاهای مضر برای فیبروم رحمی چیست؟

تغذیه مناسب و رژیم غذایی مناسب، عاملی بسیار مهم در درمان فیبروم رحمی است. مواد غذایی التهاب آور می توانند به رشد فیبروم کمک کنند. خوردن بیش از حد گوشت قرمز، خوردن بیش از حد غذاهای شیرین و خودرن بیش از حد کربوهیدرات تصفیه شده، گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس و مصرف الکل خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. 

کربوهیدارت های تصفیه شده شامل برنج سفید، ماکارونی و آرد، نوشابه و دیگر نوشیدنی های شیرین، شربت ذرت، غلات بسته بندی، محصولات پخته شده مانند کیک، شیرینی و دونات، چیپس سیب زمینی و کراکر می شود.

 

  • چه فیبروم‌هایی جراحی می شوند؟
  1. تنها فیبروم هایی باید جراحی شود که آسیبی به بدن بیمار وارد نمی‌کند و در بارداری اختلالی ایجاد نمی‌شود.
  2. معمولا فیبروم‌های بالای 5 سانتی متر داخل جداره رحم و یا فیبروم‌های زیر مخاطی که در داخل حفره اندومتر برجسته شده‌اند.
  3. فیبروم‌هایی که مانع لانه گزینی جنین و موجب زایمان زودرس و سقط می‌شوند.

 

عوارض فیبروم ­های رحمی

اگرچه فیبروم­های رحمی معمولا  خطرناک نیستند، اما می­توانند باعث ناراحتی شوند و منجر به بروز عوارض خطرناکی شوند. از مهمترین عوارض آنها کاهش تعداد گلبول های قرمز خون (کم خونی) به دلیل خونریزی سنگین است که باعث ضعف و خستگی می شود. اگرچه به ندرت، ولی گاهی برای جبران این کمبود، انتقال خون ضروری می شود.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده یا تجربه موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:

  • درد مستمر در ناحیه لگن
  • دوره های قاعدگی بسیار سنگین، طولانی و دردناک
  • لکه بینی یا خونریزی بین دوره ها
  • مشکل در تخلیه مثانه
  • کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون (کم خونی) در صورتی که توضیح دیگری نداشته باشد

 

 


اطلاعات بیشتر


منابع:

  1. Uterine fibroids mayoclinic
  2. mayoclinic Uterine fibroids
  3. دانشنامهٔ آزاد فیبروم رحم
  4.  
گروه خبری : مقالات علمی
دی ان ان