بالاترین رتبه اعتباربخشی بین المللی کانادا (ACI) در سال ۲۰۱۶
کسب رتبه درجه یک طبق ارزیابی وزارت بهداشت، در سه سال پیاپی تاکنون
پذیرش بیماران خارجی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
مجهز به پیشرفته ترین آزمایشگاهها و مراکز تصویربرداری پزشکی با عملکردی دقیق
زخم جراحی یکی از رایج ترین زخم ها محسوب می شود، زخم های جراحی، زخم هایی هستند که در پی برش پوست و بافت ها، در طی عمل جراحی به وجود می آیند. زخم های جراحی متفاوت هستند که معمولا بیشتر آن ها پس از اتمام جراحی با بخیه بسته می شوند.
زخم جراحی برش یا بریدگی است که در طی جراحی توسط جراح بر روی پوست ایجاد می‌شود. اندازه زخم جراحی بسته به محل و نوع عمل جراحی متفاوت هست. معمولاً بعد از اتمام عمل جراحی، جراح لبه های بریده شده را بهم می‌رساند و آنها را با بخیه فیکس می‌کند. اما در بعضی موارد محل جراحی برای درمان باید باز بمانند.
زخم جراحی می تواند به یکی از چهار دسته زیر تقسیم شود. این دسته بندی ها بستگی به میزان آلوده یا پاک بودن زخم، خطر عفونت و قسمتی از بدن که زخم بر روی آن است، دارد.
این دسته از زخم ها پاک هستند و نشانه های عفونت و التهاب در این نوع از زخم ها دیده نمی شود. زخم های دسته اول معمولا شامل زخم چشم، زخم های سطحی پوست و زخم های عروقی می باشد.
دسته دوم از زخم جراحی، با اینکه تمیز هستند اما خطر ابتلا به عفونت در آن ها بیشتر از دسته اول است. این نوع زخم ها علائم عفونت را ندارند اما به علت موقعیت مکانی، خطر ابتلا به عفونت در آنها افزایش می یابد. به عنوان مثال: زخم های جراحی در دستگاه گوارش ممکن است در معرض خطر ابتلا به عفونت قرار گیرد.
زخم جراحی که در آن یک جسم خارجی در تماس با پوست قرار دارد، دارای خطر بالایی از عفونت است و یک زخم آلوده محسوب می شود. به عنوان مثال: زخم ناشی از گلوله ممکن است پوست اطراف محل زخم را آلوده کند.
این دسته از زخم ها آلوده محسوب می شوند. و به آن زخم آلوده یا زخم عفونی نیز می گویند. به عنوان مثال: زخم های که در معرض مواد مدفوع قرار می گیرد.
عفونت زخم جراحی ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
شما ممکن است در معرض خطر عفونت زخم جراحی قرار داشته باشید اگر:
عفونت زخم جراحی در سطوح مختلف ایجاد می شود:
آنتی بیوتیک ها معمولا برای درمان عفونت زخم جراحی به کار می روند. در برخی مواقع، شما ممکن است برای درمان عفونت زخم جراحی به انجام جراحی دیگری نیاز داشته باشید.
درمان عفونت زخم جراحی را با آنتی بیوتیک ها آغاز کرد. مدت زمانی که برای مصرف آنتی بیوتیک ها به منظور درمان عفونت زخم جراحی توصیه می شود برای بیماران مختلف متفاوت است اما عموما دوره درمان حداقل یک هفته است. شما ممکن است آنتی بیوتیک درمانی برای عفونت زخم جراحی را با آنتی بیوتیک های وریدی آغاز کرده و سپس از قرص ها برای کامل کردن درمان عفونت زخم جراحی استفاده کنید. حتی اگر بعد از مصرف این داروها احساس بهتری داشتید، دوره درمان با آنتی بیوتیک ها را کامل کنید.
در برخی مواقع برای تجویز آنتی بیوتیک مناسب، چرک ترشح شده ناشی از عفونت زخم جراحی مورد آزمایش قرار می گیرد. برخی از زخم های جراحی با استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) آلوده می شوند که به بیشتر آنتی بیوتیک های مورد استفاده در درمان عفونت زخم جراحی مقاوم است. درمان عفونت زخم جراحی ناشی از MRSA با نوع خاصی از آنتی بیوتیک ها انجام می شود.
در برخی مواقع، جراح برای درمان عفونت زخم جراحی به انجام جراحی دیگری نیاز دارد. این جراحی به عنوان راهی برای درمان عفونت زخم جراحی، ممکن است در اتاق عمل و یا اتاقی که در آن بستری هستید انجام شود. در این جراحی برای درمان عفونت زخم جراحی اقدامات زیر انجام می گیرند:
زخم جراحی ممکن است به تمیز کردن و تعویض مرتب پانسمان نیاز داشته باشد. این کار ممکن است توسط پرستار و یا خود شما انجام شود و اگر خودتان این کار را انجام می دهید نکات زیر را در نظر داشته باشید:
تمیز شدن زخم، بهبودی عفونت زخم جراحی و در نهایت رفع کامل آن ممکن است به روزها، هفته ها و حتی ماه ها زمان نیاز داشته باشد. اگر زخم جراحی به خودی خود بسته نشود، شما ممکن است به پیوند پوست یا جراحی فلپ عضله برای بستن زخم نیاز داشته باشید. اگر به جراحی فلپ ماهیچه نیاز باشد، جراح بخشی از بافت ماهیچه ای را از شانه؛ باسن یا بالای سینه برداشته و بر روی زخم جراحی قرار می دهد. این جراحی تا زمانی که عفونت زخم جراحی برطرف نشده است انجام نمی گیرد.
در صورتی که متوجه علائم عفونت زخم جراحی در محل جراحی خود شدید به متخصص عفونی مراجعه کنید. علائم عفونت زخم جراحی عبارتند از:
نشانه‌های بالینی عفونت‌های پس از عمل بسته به سیستم ایمنی بدن بیمار، عمق و شدت عفونت متفاوت است.
عفونت سیستمیک عفونتی است که در بدن حرکت می‌کند. بارزترین علائم آن شامل:
احساس خستگی و کسالت بعد از همه انواع جراحی رخ می‌دهد. در حالت طبیعی این خستگی کم‌کم کاهش پیدا می‌کند و برطرف می‌شود. ولی در کسانی که دچار عفونت پس از جراحی شده‌اند احساس کسالت بعد از چند روز بهبودی به طور ناگهانی بر می‌گردد. در این حالت بیمار بیش از حد می‌خوابد و حوصله انجام کارهای عادی را ندارد.
افراد مبتلا به عفونت احساس تب و لرز دارند. اشتهای بیمار کاهش پیدا می‌کند و به همین دلیل دچار کم آبی و سردرد خواهد شد. البته تب با درجه کم در روزهای اول بعد از جراحی شایع است ولی تب با دمای بالا و طولانی مدت نشانه عفونت خواهد بود.
عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین مشکلات پس از جراحی است. سوزش ادرار، تکرر ادرار و درد پایین شکم می‌تواند نشان دهنده وجود مشکلی در دستگاه ادراری باشد.
اگر هنگام لمس کردن محل برش، گرما حس شود، یعنی عفونتی اتفاق افتاده و سلول‌های بدن در آن نقطه در حال مبارزه با آن هستند.
در صورتی که بافت زیر برش عفونی و ملتهب شود ممکن است محل برش شروع به سفت شدن کند. گاهی این حالت همراه با تورم است.
ممکن است محل برش جراحی قرمز شود، یا رگه‌های قرمز در پوست اطراف آن دیده شود. بعضی از این قرمزی‌ها برای بعد از عمل طبیعی هستند و به مرور زمان برطرف می‌شوند اما اگر این قرمزی‌ها شدت پیدا کرد، نشان دهنده عفونت است.
گاهی بر اثر عفونت ترشحاتی بد بو به رنگ‌های متمایل به قرمز یا سبز، سفید و زرد از محل جراحی بیرون می‌زند.
هم‌زمان با بهبودی پس از جراحی میزان درد کاهش پیدا می‌کند اما اگر سطح درد بدون دلیل مشخصی افزایش پیدا کرد ممکن است نشانه عفونت باشد.
پیشرفت جراحی تا حد زیادی مدیون کشف و اختراع راه هایی است که با استفاده از آن بتوان مانع از ایجاد عفونت بعد از جراحی شد. در هر عمل جراحی هر چند کوچک خطر ایجاد عفونت وجود دارد.
البته اعمال کوچک مانند وارد کردن سوزن در مفصل برای خارج کرد مایع مفصلی احتمال ایجاد عفونت کمی دارد و در اعمال جراحی بزرگی که شکاف جراحی وسیع بوده و زخم جراحی مدت بیشتر باز میماند احتمال عفونت بیشتر است.
در اعمال جراحی که جسمی خارجی مانند پیچ یا پلاک یا مفصل مصنوعی در داخل بدن باقی میماند خطر عفونت بیشتر است. پیشگیری از عفونت از مهمترین بخش های هر عمل جراحی است و تمامی پرسنل درمانی باید اقداماتی را لحاظ کنند تا احتمال ایجاد عفونت را به حداقل برسانند.
Infection - surgical wound; Surgical site infection - SSI; Surgical Site Infection
عفونت زخم جراحی؛ عفونت محل جراحی؛
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی.کتاب آشنائی با انواع زخم و روش پانسمان زخم باز. نسخه بایگانی شده PDF
مرکز مدیریت حوادث و فوریتهاي پزشکی استان مرکزی. . کتاب انواع زخم وخونریزي ومراقبتهاي. نسخه بایگانی شده PDF
به کتابخانه دستورالعمل های کنترل عفونت مراجعه کنید
بررسی عوامل خطر در عفونت زخم جراحی مجله دانشگاه علوم پزشكي ايران نسخه بایگانی شده PDF
دانشنامه آسیب ها و بیماری های استخوان و مفاصل . ارجاع به صفحه
منبع محتوا: مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها ، مرکز ملی بیماریهای عفونی در حال ظهور و عفونت مشترک (NCEZID) ، بخش ارتقای کیفیت مراقبت های بهداشتی (DHQP)
medlineplus.gov
Espinosa JA ، Sawyer R. عفونت های محل جراحی. در: Cameron AM، Cameron JL، eds. درمان جراحی کنونی . ویرایش 13 فیلادلفیا ، PA: Elsevier: 2020: فصل 1337-1344 Kulaylat MN ، Dayton MT. عوارض جراحی. در: Townsend CM Jr، Beauchamp RD، Evers BM، Mattox KL، eds. درسنامه جراحی Sabiston . ویرایش 20 فیلادلفیا ، PA: Elsevier: 2017: فصل 12 Weiser MC ، Moucha CS. پیشگیری از عفونت محل جراحی. در: Browner BD، Jupiter JB، Krettek C، Anderson PA، eds. ترومای اسکلتی: علوم پایه ، مدیریت و بازسازی . ویرایش ششم فیلادلفیا ، PA: Elsevier: 2020: فصل 23